การรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ด้วยการกลืนแร่

ในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ ด้วยการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด แพทย์อาจให้อยู่โรงพยาบาล จนแน่ใจว่าไม่มีภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น ภาวะเลือดออกภาวะการติดเชื้อภาวะการอุดกั้นทางเดินหายใจ รวมทั้งภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำเป็นต้น หลังจากนั้น แพทย์มักจะนัดผู้ป่วยมาตรวจแผลอีกครั้งประมาณ 1 สัปดาห์หลังผ่าตัดแพทย์จะตรวจสอบรายงานผลการตรวจทางพยาธิวิทยาของต่อมไทรอยด์ที่ตัดออก และจะพิจารณาให้การรักษาเพิ่มเติมด้วยการกลืนแร่ (Radioiodine Therapy) ในผู้ป่วยต่อไปนี้

· ก้อนมะเร็งมีขนาดมากกว่า 4 เซ็นติเมตร

· พบมีมะเร็งอยู่หลายจุดในต่อมไทรอยด์

· พบมีการกระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองรอบๆ ต่อมไทรอยด์

· ลักษณะเซลมีการทำลายชั้นห่อหุ้มไทรอยด์ (capsule invasion) หรือมีการทำลายหลอดเลือดหรือทางเดินน้ำเหลือง (vascular or lymphatic invasion)

· มะเร็งชนิด Follicular cell CA ทุกราย

แร่ ก็คือเกลือไอโอดินที่นำมาเคลือบสารกัมมันตภาพรังสี เพื่อเข้าไปทำลายเนื้อไทรอยด์ที่อาจหลงเหลืออยู่ รวมทั้งเซลมะเร็ง ให้หมดไปจากร่างกาย โดยใช้สมบัติของไอโฮดินที่มักถูกจับโดยเนื้อเยื่อของไทรอยด์เป็นส่วนใหญ่ทำให้สารกัมมันตภาพรังสีที่เคลือบอยู่บนไอโอดินทำลายเฉพาะเนื้อไทรอยด์และเนื้อร้ายอย่างตรงจุดเกิดผลข้างเคียงต่ออวัยวะอื่นๆ น้อย

เราสามารถใช้ประโยชน์จากไอโอดีนที่เคลือบสารกัมมันตภาพรังสีได้ 2 แบบคือ

· ใช้เพื่อตรวจหาเนื้อไทรอยด์ที่หลงเหลือหลังการผ่าตัด หรือหาเซลมะเร็งที่อาจกระจายไปยังอวัยวะอื่นด้วยการใช้ไอโอดีนเคลือบสารกัมมันตภาพรังสีในขนาดต่ำ โดยปกติจะทำหลังการรักษาด้วยการผ่าตัดประมาณ 4-6 สัปดาห์เพื่อให้เซลไทรอยด์ที่อาจหลงเหลืออยู่ หิวไอโฮดีนเต็มที่ทำให้สามารถจับไอโอดีนได้เต็มที่ ทำให้การตรวจมีความแม่นยำสูง

· ใช้เพื่อทำการรักษามะเร็งที่อาจหลงเหลืออยู่ จะใช้ไอโอดินเคลือบสารกัมมันตภาพรังสีที่มีขนาดสูงกว่าแบบแรกหลังให้การรักษาแบบนี้ หรือที่เรียกกันว่า กินน้ำแร่ผู้ป่วยจำเป็นต้องอยู่โรงพยาบาลเพื่อป้องกันมิให้สารกัมมันตภาพรังสีในตัวผู้ป่วย มีผลกับญาติและผู้คนรอบข้าง ผู้ป่วยจะได้รับอนุญาตให้กลับบ้านเมื่อแพทย์ทำการตรวจสอบแล้วพบว่า สารกัมมันตภาพรังสีในตัวผู้ป่วยอยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย โดยทั่วไปใช้เวลาประมาณ 2-3 วันโดยระหว่างอยู่โรงพยาบาล จะต้องอยู่ในห้องพิเศษที่มีการป้องกันสารรังสีและควรดื่มน้ำมากๆเนื่องจากสารกัมมันตภาพรังสีเหล่านี้จะถูกขับออกทางทางเดินปัสสาวะโดยปัสสาวะที่ออกจากตัวผู้ป่วย จะได้รับการทำลายเป็นกรณีพิเศษ เพื่อไม่ให้เกิดพิษกับสิ่งแวดล้อม

การกลืนแร่ มีวิธีการที่ไม่ยุ่งยาก ผลข้างเคียงน้อย ผู้ป่วยมักไม่มีผลค้างเคียงอะไร หลังให้การรักษา แพทย์จะนัดมาทำการตรวจด้วยแร่ซ้ำในอีก 6 เดือนถัดมา หากยังพบเซลมะเร็งหรือเนื้อไทรอยด์หลงเหลืออยู่ อาจพิจารณาให้แร่ซ้ำอีกครั้ง

ในช่วงระหว่างให้การรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ด้วยแร่นี้ แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยคุมกำเนิดเนื่องจากอาจมีผลให้เกิดความผิดปกติในเด็กที่เกิดขึ้นในช่วงนี้ได้ควรปรึกษาแพทย์ที่รักษา รวมทั้งปรึกษาสูตินรีแพทย์ เรื่องการคุมกำเนิดและระยะปลอดภัยที่จะมีบุตรได้อีกครั้ง

นพ. สมศักดิ์ หวานกิจเจริญ
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โรค หู คอ และ จมูก7 บทความ
ผู้ประพันธ์